Mình ít đọc thơ Vương Duy. Thế nhưng sáng nay thức dậy, đọc bài thơ này, mình bị ám ảnh cả ngày. Trên Thi viện, mình tìm được 2 bài "Tống biệt" nữa của Vương Duy.
Thấy buồn một cách vô hạn.
Dịch nhé:
Giữa núi vừa tiễn nhau xong
Chiều đóng cánh cửa sổ
Cỏ xuân sang năm lại xanh tốt
Chẳng biết người có trở về không?
Mình không biết tiếng Hoa, chỉ tra từ điển và tham khảo mấy bản dịch trên mạng. Đọc thơ Đường giờ mình chẳng thích đọc dịch thơ chút nào, chỉ đọc dịch nghĩa thôi. Muốn học tiếng Hoa để đọc nguyên tác.
Mỗi năm trôi qua, cỏ xuân lại mọc đầy tràn xanh biếc. Thiên nhiên lúc nào cũng đúng hẹn, nhưng người thì thường không. Anh ra đi đấy, chẳng biết bao giờ gặp lại. Mỗi mùa cỏ mọc là một lần tôi biết anh lại chẳng về.
Giữa "quy" và "bất quy" là một cái gì đó hư ảo của bóng dáng con người.
Nghe bài này từ tựa bài, một cái gì đó xưa cũ như được đánh thức bên trong mình. Nó nhè nhẹ, dìu dịu, mơn man và xanh xanh như một đồng cỏ. Rất rất rất xưa cũ.
Plaine là một từ tiếng Pháp chia ở giống cái, mình không rõ là nguyên gốc nó là giống đực plain hay vẫn là giống cái. Plaine dịch bằng wiktionary tiếng Anh nó bảo là một vùng đất rộng với địa hình thấp. Tiếng Việt dịch một cách chả văn chương gì là đồng bằng, văn chương hơn một chút là bình nguyên. Trong đầu mình, bình nguyên luôn luôn hiện ra với một lớp cỏ xanh phủ bên trên, cùng với lác đác những bông hoa vàng vàng, trắng trắng, hay Tây hơn là lốm đốm màu tim tím của những bông oải hương, cho nên, một cách văn chương nhất, nó có thể dịch là thảo nguyên.
_______________________
Hãy đến thảo nguyên của tôi
Đến ngay bây giờ
Đến bên cây sồi già
Vẫn còn đứng đợi.
Hãy đến thảo nguyên của tôi
Đến nhẹ nhàng thôi
Phủ lên nỗi buồn của tôi
Bằng những bông tuyết bạc.
________________________
Nghe bài này, mình nghĩ đến thơ Tagore, không hiểu sao mình cảm thấy nó giống y hệt cái phong cách làm thơ miêu tả mà một thời mình học tập của Tagore. Đó là vẽ ra những khung cảnh huyền diệu, trác tuyệt, lộng lẫy, hoành tráng, nhưng u uẩn, muộn phiền và chập chờn tâm linh.
Thế rồi, chợt nhớ, thơ mình có một thời tràn ngập màu xanh.
Bây giờ thì, nếu để ý, thơ mình toàn màu vàng.
_______________________
Thích nhất đoạn Lola hát.
_______________________
Avec toi, reviendra la lumière,
la chaleur d'un soir au coin du feu
_______________________
và đoạn hình như Claire hay đứa con trai nào đó hát.
Cô gái có đôi mắt nâu Đứng bên cánh cửa vào với ánh mắt khao khát Phía bên kia là hư vô.
Chàng trai với những con mèo Ôm lấy mối sầu bên kia mặt trăng Ngồi bên cửa sổ gặm một niềm đam mê.
Hai người gặp nhau ở một căn phòng lưng chừng chân trời Tay nắm lấy tay Hai thân thể cuộn tròn vào nhau Ngực chạm ngực Đôi mắt khát khao chạm đôi môi đam mê rừng rực.
Gió cuốn đi những giấc mộng Sương mù giăng đầy lối Ngọn lửa đốt cháy những mùi hương Người con trai nhìn lại thấy cô gái đã không còn Tự hỏi: Cô gái biến đi hay là mình biến mất? Cái anh đang ôm chỉ là Nỗi nhớ Anh vẫn ghì chặt Rồi nó biến thành Ký ức.
Bên kia nỗi khát khao chỉ là đại dương mênh mông Mưa vẫn rơi trên mặt biển lặng câm ấy. Anh vẫn ôm ghì và hôn lên Ký ức Cho tới khi chính mình biến thành một con bọ Đang bò trên một nhánh cỏ mà ngắm trời xanh có những đám mây bay.
"Chỉ muốn làm cỏ Để yêu đồng."
Chủ nghĩa siêu thực làm việc với những ngữ liệu vượt ra ngoài hiện thực, xây dựng một thế giới huyền ảo, kỳ bí, đánh đổ mọi quy tắc trước đó của chân lý, định kiến, thẩm mĩ và đạo đức. Tinh thần của người nghệ sĩ là nắm bắt lấy những giấc mộng.
Khi bức màn dần hạ xuống, để cho những tia nắng le lói cuối ngày ca khúc vong ca Hoàng hôn vẽ nên một khung cảnh đẹp như tranh với một ngôi nhà nhỏ bé Màn đêm trở về...
Trong cái mênh mông của thảo nguyên vàng, dịu dàng những ngọn cỏ nhảy múa trong giai điệu của cơn gió chiều Chút hương thơm hoà quyện của đồng lúa mùa gặt và mùi muối mặn từ đại dương Nàng ơi, đã đến lúc nói một lời thỉnh cầu Chỉ một thỉnh cầu nho nhỏ mà thôi: "Đêm nay, nàng múa với ta nhé?"
Hãy để âm nhạc lớn dần tràn đầy linh hồn Hãy để những vần thơ làm những bước nhảy của chúng ta thêm nhịp nhàng Hãy để con tim ta uống đẫm từng lời ca "Đêm nay nàng có múa với ta?"
Nàng có nghe vầng trăng hát khúc ca vô thanh Giữa ánh sáng của muôn ngàn vì sao vọng từ hàng tỉ năm? Nàng có hiểu ngôn ngữ của những con sóng lăn tăn uể oải Tạo ra từ những làn gió gợn nhẹ mặt hồ?
Ta sẽ cho nàng thấy tất cả những điều trên Chỉ cần nàng chấp nhận thỉnh cầu này "Nàng sẽ múa với ta chứ, đêm nay?"
Ta có thể nghe tiếng tim nàng đập mạnh Đã có ai từng nói nụ cười làm nàng đáng yêu lắm chưa?
When the curtains fall down, let the glimmering evening lights sing the perished song. Sunset has drawn a picturesque landscape with a tiny house amongst Here comes the night...
On the vastness of the golden meadow, tenderly the grass dance in the melody of the blowing wind The harmonious aroma of the ripe paddy from the harvest and the salt smell from the ocean mixes in. Lassie, it's time to ask for a request Just a simple request, only "Tonight, will you dance with me?"
Let the fulness of music fill our spirit Let the rhyme of the poem make our dance rhythmic Let our heart absorb each sentence of the lyrics "Will you dance with me tonight?"
Can you hear the moon crying the song of songlessness In the light of the stars that comes from billions of years? Can you understand the language of the waves with languidness Created by the autumn wind rippling over the mere?
I'll show you all of these If you fulfill my request So lassie Will you dance with me tonight?
I can hear your heart beats Has anyone told you were so lovely when you smile before?
Then, you refused my request So, it's alright despite of the great regret Tonight, you don't seem to dance with me
You ignored the golden moon outside You ignored the silvery lights from the star in the sky You ignored the call of the waves on the lake And you ignore the offer of mine.
Outdoors the grass keeps twirling in their enchanting incessant dance The meadow becomes soaked, comes the rain The moon disappears, the melody of the drop sound in sadness I am not surprised that my mind so calm.
Just do what you want lassie! I will sing with the moon myself I will drink the soothing lights myself I have all the meadow with a tiny house on it That's why I have no reasons to worry about.
You don't want to dance with me tonight No problem lassie, it's still alright But you are always welcome Whenever you come back to my home In order to dance Maybe tomorrow...
Anh chở em Trên chiếc xe đạp nhỏ Dừng bên cánh đồng cỏ Anh mỉm cười Mắt em tròn mở to.
Em chợt lắng tai nghe Chim hót ran nắng hè Ve kêu bừng gió hạ Gió trời, ôi mát quá Thổi tóc em bay bay Trời xanh trong, mây, mây...
Anh nắm lấy tay em Thận trọng và bỡ ngỡ Nhẹ nhàng và sôi nổi Ngượng ngập và vụng về Yêu thương và say mê Ngại ngùng, em đỏ mặt Nhưng mắt cười với mắt Và anh chợt Trông thấy má em hồng.
Như đôi bướm bay rông Anh cùng em, tay nắm tay, sẵng sàng đi đến cùng trời cuối đất Hương hoa ngây ngất Cá quẫy nước xôn xao Nếu em là bầu trời cao Anh nguyện làm con chim nhỏ Nếu em là ngọn cỏ Anh muốn làm giọt suơng Em thích là con đường Anh phải là hòn sỏi Em muốn làm dòng suối Anh là dòng nước xanh Còn nếu em là em Thì anh sẽ là anh Chắc chắn!
Em ngồi xuống, cạnh những nụ hoa trắng Anh ngồi xuống, bên những cánh hoa vàng Hai đứa cùng cất tiếng hát thật vang Hai giọng hát hoà vào thật trong trẻo Những nốt bổng hợp vào nhau thật khéo Những nốt trầm quấn lấy nhau thật đều Cả thinh không im lìm vì dấu lặng Cả đồng cỏ ngân lên cho dấu luyến Cả đất trời thành một bản hoà ca Cùng anh, cùng em, cùng chúng ta.
Em ngả đầu lên vai anh Mắt em khẽ nhắm lại Môi em khẽ mỉm cười Vai anh thoáng ngần ngại Tay anh toát mồ hôi Chim thôi không ca nữa Cỏ chợt ngừng lung lay Cánh bướm chầm chậm bay Trời xanh trong, mây, mây...
Tay em khẽ đặt lên tim anh Tay anh khẽ đặt lên tim em Tim anh đập và tim em cũng đập Lần đầu tiên anh phát hiện ra rằng Anh đang sống và em cũng đang sống Hệt như lời của Vôn-te đã nói: "Yêu là sống và còn sống là còn yêu"
Bạn chẳng phải cả Cánh Đồng Bạn chỉ là một sinh linh bé nhỏ Thân bạn mềm để vui say cùng gió Lá bạn mỏng để đùa với sương đêm Tôi muốn nằm lên, ôm choàng lấy thân bạn mềm Mà hát với trăng Mà múa với sao Mà ngập chìm trong cỏ, giữa bầu trời cao.
"Đưa đẩy bước chân Giơ tay mà hái Cỏ lá mùa xuân" (Sonojo - Nhật Chiêu dịch)
Tôi yêu bạn Tôi yêu cỏ xanh Tôi yêu chính Cỏ mong manh Tôi quỳ xuống hôn lấy Cỏ trong lành Tôi vui sướng như chưa từng hoan lạc Tôi cất giọng như chưa từng ca hát
"Hãy hát lên như cánh chim hãy rung trống như dòng thác Tay áo ta phất như tuyết bay ngang trời..." (Kịch Noh "Yamauba" - Zeami - Nhật Chiêu dịch)
Ôi Cỏ ơi!
Trên cỏ tôi ngồi Nhìn cuộc đời Trôi.
Gió thổi Cỏ ngã rạp Tóc tôi bay.
Ánh dương kia soi sáng Trời xanh kia rộng vô cùng Chỉ là một phần của vũ trụ lớn mênh mông Còn bạn là Cỏ Mong manh và bé nhỏ Có lẽ nào bạn chỉ là vô nghĩa không?
"Tôi đi hái những bông hoa tím trên cánh đồng và tôi ở lại ngủ giữa mùa xuân" (Akahito - Nhật Chiêu dịch)
Trên cỏ tôi ngồi Trầm tư về Cỏ Nghĩa là tôi nghĩ về bạn Nghĩa là tôi ngẫm lại tôi Nghĩa là tôi ngắm cuộc đời.
"Một ẩn sĩ, tôi không biết là ai, từng nói rằng chẳng có gì ràng buộc ông với thế gian này, và điều độc nhất mà ông hối tiếc phải giã từ chính là bầu trời xanh thế kia" ("Trầm tư trên cỏ" - Kenko - Nhật Chiêu dịch)
Này Cỏ, bạn vào trong giấc mơ của tôi từ khi nào vậy?
Giữa gió ngản Giữa ánh trăng bàng bạc Giữa trời đêm ca hát Giữa muôn vàn ánh sao Ta xoè cánh Bay cao.
Này cỏ ơi Ta muốn được làm ngươi Để nằm im trong thinh lặng Để mà ngủ trên đồi Để lắng nghe giọt sương tinh khôi Rơi trên từng kẽ lá Để hoà vào thanh âm biển cả Say sưa cùng đàn cá hát ca Để ta quên: ta là ta.
Ta muốn được cuốn vào vũ điệu cùng gió Đến đây với ta, ta là ngọn cỏ Ta chôn giấu Vẻ đẹp vĩnh hằng.
Ta muốn được soi bóng dưới vầng trăng Muốn được khóc cho lệ mình đẫm sáng Muốn được vui cho qua cơn mê sảng.
Ta chỉ muốn lặng im như ngọn cỏ Êm đềm mà ngủ trên đồi Lặng im mà nhìn vũ trụ Nhẹ nhàng mà gọi : Cuộc đời ơi.
_-_The_Nut_Gatherers_(1882).jpg)
