Có một bận tôi thấy người ta gặt lúa trên đồng. Từ đằng phía Nam cơn bão đang chuyển đến. Tôi nhắm mắt lại và thấy Umbreon nói khẽ: hãy gặt cho sớm để còn về tránh bão. Tôi hỏi, nhưng tôi có gặt gì đâu. Tôi chỉ đang đứng trên triền cỏ, phóng mắt nhìn về phía cơn bão. Những người nông dân vẫn từ tốn gặt lúa, một người ngước lên nhìn tôi và hô váng: Này, hãy xuống đây gặt phụ chúng tôi.
Tôi tần ngần một hồi rồi cởi dép và xắn quần bắt đầu lội xuống ruộng. Vừa đặt chân xuống, người nông dân ban nãy quay người lại và bảo ý ông ấy là hãy sang phụ bên ruộng lúa mì, bên đấy đang thiếu người. Tôi quay người lại thì thấy đằng sau mình là một ruộng lúa mì vàng rực. Cảnh tượng gì thế này, tôi hỏi bâng quơ, làm thế nào mà cạnh bên ruộng lúa nước lại có ruộng lúa mì. Espeon khẽ đáp, thôi thì cứ xuống mà phụ họ gặt thôi.
- Phải gặt mau lên, kẻo trời mưa mất - ai đó nói.
Tôi đứng giữa ruộng lúa mì khô, chân quần vẫn xắn cao. Có người tới đưa cho tôi một lưỡi liềm. Tôi phải làm gì đây?
- Cứ vung lên mà gặt - Espeon thở nhẹ - rồi xếp các cuống rạ theo hàng. Hãy làm liền tay.
Trong lúc cúi người gặt những thân ra trĩu vàng bông lúa, đầu tôi chợt chạy những câu thơ của Tagore:
Tôi chạy như con xạ hươu trong bóng tối rừng cây, say vui vì hương thơm ngào ngạt của chính mình. Đêm nay là đêm giữa mùa Xuân; gió này là gió từ phương Nam thổi lại.
Tagore cất lên những lời như kia một trăm năm trước, vào một ngày nắng đẹp, một ngày tối trời hay một ngày im lìm trước cơn bão chuyển?
Tôi cứ thế mà gặt, lưng xoay ngược với hướng cơn bão. Tôi nhớ lần trước, cũng một lần có bão, tôi đi trên con đường vắng, tay cầm một bọc cá. Gió thổi ào ào, gió thốc vào mặt. Tôi nghe tiếng những con cá ư ử hát trong tiếng gió rít. Lũ cá hát những bài hát có giai điệu rất ngân rất vang, nhưng rất nhẹ. Những rung động thanh âm đọng lại vi tế trên vành tai tôi, lùa vào trong trí não. Đó là cơn bão lần trước, cơn bão gắn liền với bài hát của lũ cá.
Còn cơn bão này, nó vẫn đang ở sau lưng. Khi bão tới, tôi sẽ chạy chăng? Chạy như con hươu xạ chăng, chạy vui say trong mùi xạ hương ngút ngàn của mình chăng? Hay tốt hơn tôi nên đứng yên mà hát bài ca của lũ cá? Này thì nước cứ rơi, này thì gió cứ lên, này thì thời gian cứ trôi. Ùm ùm ùm ùm. Tinh a linh a tinh.
Tôi nhìn thấy Espeon bên cạnh. Trời càng lúc càng chuyển tối. Tôi nghe tiếng Espeon thì thầm trong đầu, hỏi tôi có nhớ căn phòng tối có cửa sổ không, căn phòng ở giữa những điều thuần khiết. Tôi bảo tôi vẫn nhớ chứ, nhưng tại sao lại hỏi tôi về chuyện đó lúc này. Espeon thở nhẹ, vì hãy tưởng tượng mình trở lại vào căn phòng tối, điều sẽ rất có ích cho tôi lúc này.
Tôi gặt thêm vài cuống rạ nữa, rồi quay sang nói với Espeon, tưởng chừng như đây là lúc thích hợp nhất để nói với nó điều này: Này Espeon ơi, tôi bị mất khả năng diễn đạt rồi. Tôi không biết cách nói những điều phức tạp nữa. Hiện giờ tôi chỉ còn diễn tả cho người khác được những điều giản đơn mà thôi.
Thế thì đừng nói nữa. Cứ đứng vào bóng tối mà im lặng thôi. Như là Umbreon vậy.
Dứt lời, tôi chợt thấy mình như bị hút vào cơn bão. Bão đến rồi chăng? Nhưng đã gặt xong đâu.
Tôi nghe mọi thanh âm nhỏ dần. Tiếng những người nông dân. Tiếng mưa rơi, tiếng gió thổi, tiếng thời gian vút qua ngọn cây. Tôi chợt nghe mình ngân nga lời ca của lũ cá:
Bão cuốn qua đây
bão dữ bão dữ
quét sạch đất này
quét sạch thân này
Mới ngày nào may may cùng gió hạ
Ngỡ ra rằng trời trong thì gió cả
Ngoảnh mặt đi thì bão đã cấp kỳ
Vung tay luống nghĩ chi chi
Nghìn nghìn tơ sợi
Trùng trùng mây khói
...
Rồi Tagore chen lời lũ cá:
Tôi nhớ một ngày khi còn thơ ấu đi thả thuyền giấy trong lạch nước. Ngày đó tháng bảy mưa sụt sùi; chỉ có một mình, song tôi sung sướng với trò chơi. Tôi thả chiếc thuyền giấy bồng bềnh trên lạch nước.
Bỗng dưng, mây phong ba kéo kín bầu trời; gió thổi mạnh từng cơn rồi mưa đổ ào như thác lũ. Nhiều lằn nước đục ngầu tràn tới làm suối dâng cao và nhận chìm con thuyền tôi thả.
Chua xót, tôi thầm nghĩ phong ba đến với ý định tàn ác chống lại và chỉ nhằm huỷ diệt hạnh phúc của riêng tôi.
Trong lặng im ồ ạt ào đến ở ngay khoảnh khắc tiếng thơ dứt lời, tôi ngửi thấy hương xạ.
Con hươu vẫn còn chạy trong đêm đen chăng?
________________
Hai bài của Tagore trong The Gardener, Đỗ Khánh Hoan dịch.
