Những người yêu nước mình

tôi yêu đất nước này lầm than

mẹ đốt củi trên rừng và cha làm cá ngoài biển

(Trần Vàng Sao - "Bài thơ của một người yêu nước mình")

Tôi biết tới thơ ông Trần Vàng Sao đầu tiên qua bài "Bài thơ của một người yêu nước mình" sau khi đọc sách của anh Cầm Bùi Phan An Lá Cải. Thơ của ông đặc một nỗi buồn cố hữu, một nỗi buồn ngây ngất và bát ngát của dân tộc này sau cái cuộc chiến tương tàn. Thơ ông đặc nỗi buồn mà tôi thấy trong sách anh Phan An Cải*. Thơ ông đặc một nỗi buồn mà tôi nhiều đêm trong căn phòng ở cái xứ xa xôi kia đã từng trải qua.

Tôi mua cuốn thơ "Gọi tìm xác đồng đội" - đúng hơn là một trường ca - là cuốn thơ đầu tiên được xuất bản của ông Trần Vàng Sao. Tôi đọc xong trong một thời gian ngắn, chừng hai chục phút.

Tôi tên Nguyễn Văn Duy

không mẹ không cha

sinh vào năm cả làng không có gạo ăn

quê ở Thọ Xuân Thanh Hóa

tám tuổi nhày tàu ra Hà Nội sống

    lang thang ăn đường ngủ chợ

        nay bến xe mai bến tàu

năm 1965 tình nguyện đi bộ đội

tôi chết

lúc đánh vào thị xã Cao Lãnh năm 1967

xác phơi trên hàng rào kẽm gai

        ba ngày giữa mưa giữa nắng

(Trần Vàng Sao - "Gọi tìm xác đồng đội")

Hận thù thì dân tộc này đã đầy đã tràn. Nhưng lòng xót thương thì còn vơi lắm. Không xót thương lẫn nhau thì không hiểu nhau được. Không hiểu nhau được thì vẫn phân biệt. Phân biệt thì vẫn hận thù.

Ở bên kia, kẻ thua vẫn còn căm hờn. Ở bên này, người thắng vẫn bô bô dối trá. Người ta đương hỏi nhau tại sao giờ trẻ con không đứa nào thích học sử. Người ta quên mất rằng một nguyên nhân đến từ việc người lớn không chịu nói thật.

buổi chiều ở Vỹ Dạ không có một tiếng chim

mẹ bắc ghế ra ngoài sân chờ con đi đánh căn về kêu đói bụng đòi ăn cơm

mùi rơm thơm quá

thôi mẹ vào nhà thắp hương cho ba cầu cho con chết toàn thây.

(Trần Vàng Sao - "Gọi tìm xác đồng đội")

thầy nói

con chôn ở đây

con nằm sấp tay phải cầm súng

một thước đất

hai thước đất

đất chỉ là đất

sâu nữa là nước

nước

có có con đâu

mẹ chỉ mong con nằm nơi đất mát

(Trần Vàng Sao - "Gọi tìm xác đồng đội")

Với tôi, cuốn thơ của ông Trần Vàng Sao như một cánh cửa để ngỏ. Xót thương thì sẽ hết ghét bỏ. Xót thương thì sẽ thôi tự mãn.

chiến tranh đã qua

thằng hề rửa sạch mặt

đi bán kẹo kéo nuôi con 

(Trần Vàng Sao - "Gọi tìm xác đồng đội")

*Sách anh Cải là sách hài, vừa đọc vừa cười ha hả nhưng cười xong thì buồn da diết.