Iliad (1)

Iliad (2): Hịch của Agamemnon và lời hát của Homer (quyển 2)
Iliad (3): Hector dòm thấy thằng em quá hèn nhát nên đã chửi ra sao (quyển 3)
Những người khổng lồ: về phim Troy, tôi có dịch 1 đoạn (rất ngắn) Iliad quyển chót


Đằng sau Achilles, nữ thần bỗng xuất hiện,
Ngăn chàng lại, tay nắm những lọn tóc nâu
Ngoài chàng ra, Thần không cho ai thấy hình thù.
Nhìn Athena, chàng kinh ngạc thốt ra những lời có cánh:
"Con gái Zeus, cưỡi những đám mây bão táp,
Người hiện ra giữa lúc tên vua này
Thốt những tiếng mạ nhục tới ta đây
Ta sẽ trừng trị thói xấc xược, xin chứng giám!"
Buông lời đáp, Nữ thần với đôi mắt xám:
"Dịu tâm lại, hỡi Achilles. Ta hiển xuống từ trời cao
Hera trung lập sủng ái cả hai người biết bao.
Nên: hãy buông kiếm và bỏ mối hiềm kỵ
Hãy chỉ xúc phạm hắn bằng lời, hỡi tráng sỹ.
Vì hãy nghe những lời ta nói sau đây:
Rồi phần thưởng gấp ba lần ngươi bị tước, sẽ có ngày,
Hắn sẽ phải lót dưới gót giày ngươi chuộc lỗi,
Buông tay ra, Achilles, hãy nghe ta nói!"

(Iliad, Homer)

tranh: Giovanni Battista Tiepolo (1757): Minerva (Athena) ngăn Achilles không giết Agamemnon.

Dịch: QH, từ 2 bản dịch tiếng Anh của Chapman và Rieu.

______________________

"Những lời có cánh" là một cụm từ của Tây du nhập vào tiếng Việt. Cụm từ này bắt nguồn từ Iliad của Homer. Nếu không đọc từ điển Trích dẫn của Suối cạn có bò (Oxford Dictionary of Quotations) thì sẽ không biết đâu. He he.

Agamemnon là "vua của các vua" của Hy Lạp, vua Argos, nhưng đứng đầu tất cả các thành bang chư hầu, đi qua đảo của ông Chryses, người giữ đền thờ Apollo, tiện tay cướp con gái của ông này là cô trinh nữ Chryseis về làm vợ. Ông Chryses tới đòi chuộc lại con gái thì bị dọa giết nên đành về, cầu nguyện thần Apollo. Thần thấy trinh nữ trong đền thờ của mình bị xúc phạm, tức quá bèn làm cho lính Hy Lạp bị bệnh tật, chết hàng loạt. Tiên tri của Agamemnon bảo rằng do ông chôm trinh nữ từ đền Apollo nên bị thần quở. Do sức ép dữ quá nên Agamemnon bảo rằng thôi được rồi, tao sẽ trả, nhưng đây là chiến lợi phẩm của tao, nếu tao trả về thì phải có đứa nhường chiến lợi phẩm lại cho tao, tao sẽ lấy đồ của Achilles, Ajax, hoặc Odysseus.

Achilles nghe vậy tức quá bảo là tui không có ân oán gì với dân thành Troy, tui đi theo chỉ để giúp ông, vậy giờ ông ăn nói bố láo bố toét. Tui dỗi, tui về Phthilia. Agamemnon bảo, mầy chỉ là thằng chiến binh, mày không đánh nhau thì chứ làm cái việc gì, cứ về đi, tao không quỳ xuống xin mày ở lại đâu, tao sẽ lấy con nô lệ Bryseis của mày. Achilles nghe nói tự ái nổi đùng đùng, phân vân không biết nên rút kiếm ra chém hay làm gì thì Athena xuất hiện và có cuộc đối thoại như trên.

Athena khuyên Achilles không nên động thủ, chỉ nên động khẩu. Dân Hy Lạp si nghĩ thật hay ho.

Achilles đọc là A-khi-li-s, hoặc A-ki-li-s, nếu bạn muốn đọc theo tiếng Anh.