Nó bước đi trong làn sương. Bàn chân tròn tròn có những cái núm đệm mềm mại khe khẽ giẫm lên những hạt sương long lanh óng ánh. Cái mũi nó chốc chốc lại hếch lên, ngửi ngửi, chốc chốc lại cúi xuống, ngửi ngửi. Đồng tử trong con mắt trong veo như thủy tinh của nó giãn ra hết cỡ. Một đôi mắt tròn xoe. Nó bước đi trong làn sương.
Nó bước đi, tịnh không một tiếng động. Chậm rãi, chậm rãi, nhẹ nhàng, nhẹ nhàng. Bốn cái chân nhỏ, thanh thoát, quý phái đứng trên bốn cái đệm, khoan thai, đủng đỉnh giẫm lên đâu đó trên mặt đất thấm đẫm sương.
Nó dừng lại bên bờ rào, cúi xuống hít ngửi rồi ngoạm nhấm nháp vài cọng cỏ. Nó đứng lại, khum xuống tròn tròn như một túm bông bên khe đá dùng cái lưỡi liếm một ít nước. Rồi chính cái lưỡi thô ráp ấy được nó dùng để liếm láp bộ lông vàng của mình.
Nó là một con mèo vàng, đi trong làn sương.
___________________
Con mèo khẽ nói với Schrödinger:
- Chuyện gì xảy ra nếu tôi là nửa con mèo chết và nửa con mèo sống.
- Mày sẽ không còn là một con mèo sống nữa, cũng chẳng phải một con mèo chết. Hàm sóng là một sự chồng chập giữa 50% mèo sống và 50% mèo chết. Nhưng đấy là hành trạng biểu diễn của hệ, còn mày, mày hoặc sống hoặc chết.
- Ai đảm bảo tôi hoặc sống hoặc chết? Ai là người quan sát?
- Mày chính là người quan sát của mày. Trạng thái của mày độc lập với việc quan sát. Nếu mày hiểu ta đang nói gì.
Con mèo lắc đầu, và kêu "Meo". Việc tôi sống hay chết thuộc về 2 vũ trụ khác nhau.
___________________
Con mèo trèo lên một cái cây cao thật cao. Nó bắt đầu lo sợ.
Sinh tồn là bất an.
Con mèo cảm thấy nó muốn đọc Kierkegaard.
___________________
Mọi người đều biết một thực tế là có những chân lý cảm xúc mang tính chủ quan. Tôi yêu con mèo của tôi, nhưng đấy không phải là chân lý tôi đòi hỏi mọi người chia sẻ. Sự hờ hững của mọi người không có nghĩa là chân lý ấy không đúng - với tôi.
(Dave Robinson - Introducing Kierkegaard - NXB Trẻ)
___________________
Bạn cũng lo sợ như tôi chứ? Nỗi sợ là một điều thường trực.
Tôi muốn nói với bạn rằng: có lẽ chúng ta có những nỗi sợ giống nhau.
Tôi và bạn có cả một tuổi trẻ phía trước. Trước mắt, cứ nắm tay mà bước đến phía trước, bạn nhé. Bạn yêu quý của tôi.
Ngươi là một đứa bé gái nhỏ, Electra. Những bé gái khác đều ước mong trở thành người đàn bà giàu có hay đẹp nhất thiên hạ. Còn ngươi, bị đắm chìm trong vận mệnh khủng khiếp của dân tộc mình, ngươi ước mơ trở thành người đau thương nhất và tội lỗi nhất... Ở tuổi ngươi, các bé gái còn chơi búp bê và nhảy lò cò. Ngươi, đứa trẻ tội nghiệp, không đồ chơi, không bạn bè, ngươi chơi trò sát nhân, vì đó là trò ngươi có thể chơi một mình.
[Jean-Paul Sartre - Ruồi ]
Đoạn "Ruồi" này của mình dịch.
_______________________
Đọc Tân Ước, đoạn Bữa ăn cuối cùng trong Gio-an là đoạn làm mình xúc động nhất. Đọc Mát-thêu, Lu-ca, hay Mác-cô, mình đều chẳng thể xúc động bằng đọc Gio-an. Giống hệt như đọc những lời cuối cùng của một con người vậy, khó mà diễn tả nổi nỗi xúc động lúc ấy.
Hỡi anh em
là những người con bé nhỏ của Thầy,
Thầy còn ở với anh em
một ít lâu nữa thôi.
Anh em sẽ tìm kiếm Thầy;
nhưng như Thầy đã nói với người Do-thái :
'Nơi tôi đi, các người không thể đến được',
bây giờ, Thầy cũng sẽ nói với anh em như vậy.
Thầy ban cho anh em một điều răn mới;
anh em hãy yêu thương nhau
như Thầy đã yêu thương anh em.
______________________
Cảm xúc của mình trong một ngày thay đổi loạn xạ. Ngày hôm nay thật thất thường.
______________________
Chưa ai đóng đinh xuân bằng một lòng tạ ơn
[Lê Cát Trọng Lý - Chưa ai]
______________________
Mày mò đọc được Electra của Sophocles và Euripides. Dĩ nhiên là bản tóm tắt của wiki.
Đúng là bi kịch Hy Lạp mà.
Tranh trên là "Nỗi ân hận của Orestes" của Bouguereau. Orestes là anh của Electra, hai anh em giết mẹ trả thù cho cha là Agamemnon. Mẹ của 2 người là Clytemnestra này đã cùng tình nhân giết Agamemnon khi ông trở về từ cuộc chiến thành Troy cùng với người vợ mới của mình là Cassandra. Thù hận của Clytemnestra đã tích tụ từ lâu khi Agamemnon giết chính con gái ruột của mình để hiến tế cho thần Artemis để thần làm gió biển thuận chiều cho thuyền của ông tiến đến Troy.
Chúng ta đang đi trên những con đường khác nhau rồi, nhiều khi em không rõ mình có hối hận không khi đột ngột như vậy.
1.
Những khi nhìn lại kỷ niệm, em vẫn thấy xót xa, thấy dâng lên một mặc cảm tội lỗi.
Con đường trải trước mặt em đang đầy hoa thơm và cỏ ngọt. Còn con đường trước kia chẳng có gì ngoài những mộng tưởng về một ngày mai.
Em đã từng chờ, đã từng cầu nguyện, hy vọng bao nhiêu lần là bấy nhiêu lần thất vọng. Mọi chuyện không như em mong muốn. Em đã từng mừng vui thật nhiều những buổi chiều dạo bước trên phố. Chính con phố ấy, chính con đường có nhiều kỷ niệm ấy, mỗi lần đi qua trở lại, tâm can em lại xót xa, não cân em lại trăn trở.
Em đã từng viết những bài thơ về cuộc kiếm tìm niềm vui của mình, nhưng lại chẳng thấy gì ngoài nỗi buồn dai dẳng.
Không rõ mọi chuyện sẽ ra sao về sau, que sera sera?
2.
Em đi hái những bông hoa màu xanh
Đằng sau thánh đường
Em đi tìm những hòn sỏi đỏ
Dưới đáy đại dương
Em đi bắt những con chim màu vàng
Bên kia màn sương.
Em giã những bông hoa, em nghiền những hòn sỏi, em em đập những chiếc lông vũ vàng óng ánh
Này em yêu, Có ai nói với em rằng mái tóc của em ánh một màu đen tuyền và chảy dài mượt mà như những con suối nhỏ. Những con suốt ấy ở những nơi xa xôi mà hằng ngày ta vẫn đi qua trên con đường của mình. Có dòng suối chảy len lỏi qua từng khe đá, trượt trên những thân rêu xanh mềm Có dòng suối chảy dưới rừng phong rụng lá nhuộm đỏ cả một khoảng trời thu Có dòng suối chảy ven những bãi bờ, lách qua bông cỏ lau, thấm ướt gót chân một thiếu nữ đi ngang gánh nước Có dòng suối chảy qua một con đường nhỏ mùa xuân thơm phức mùi xoài chín, ướp đẫm thứ chất hương ngọt ngào Có dòng suối chảy trên thảo nguyên, hoà vào vũ điệu của cỏ và những giọt sương đọng lại trên cái nền xanh mơn. ... Có ai nói với em như thế?
Em nhẹ nhàng đáp lời của nắng: -Ngày hôm qua, Anh nói với em.
....................... Có một hôm Gió ghé vào trò chuyện cùng em
Này em yêu, Ta bay trên trời cao Từ nơi này qua nơi khác Ta từng thưởng thức bao thứ hương trên đời này Và ta tưởng đâu ta đã tìm được Cái Đẹp Nhưng ta đã lầm đến khi tìm được thứ mùi hương của em Em mang mùi hương ẩn giấu của hoa hồng lúc còn e ấp trong nụ Mang mùi hương lừng đậm của hoa sen nở trên mặt hồ trong Mang mùi hương thanh và khiết của tinh dầu cam hoà trộn với chanh Mang mùi hương ngọt ngào của quả táo đỏ cắn dở còn vương những giọt nước mọng trên lớp vỏ mềm Mang mùi hương mặn mà từ gió biển Mang mùi hương góc cạnh của hạt tiêu Mang mùi hương nồng nàn như hoa oải hương Mang mùi hương kích thích như quả vani Mang mùi hương mát rượi như hoa mận Mang mùi hương trong lành như hoa súng Và tươi trẻ nhất là mùi cỏ non Ta hít say sưa cái u chất của em Tách từng sợi hương để mà nhấm nháp ... Có ai đã từng phát hiện chất hương này của em chưa?
Đỏ mặt, em ngập ngừng trả lời gió: -Có lẽ rồi, gió ạ, là Anh.
........................................ Có một hôm Mưa lất phất trên vai em và thì thầm
Này em yêu, Em có muốn múa cùng ta một vũ điệu Trên nền của tiếng mưa rơi Ngoài hiên hàng tre xào xạc từng cơn và tiếng mưa tí tách rơi bên thềm theo từng nhịp Hãy cùng ta xoay tròn theo nhịp điệu vô tận ấy Hãy cất cao tiếng hát Hãy vung tay lên Hãy cho những bước nhảy thoát khỏi ràng buộc Nào, hãy cùng ta bước ra ngoài hiên Cho mưa ướt tóc em, cho suối tóc hoà vào làn nước Tiếp tục múa đi, cho gió thổi, cho nước bay Và cho cả thế giới thấy em đẹp như thế nào Đừng ngại mưa em ạ Ta cũng ở đây thôi Cùng múa với em Những giọt nước của ta đang bám trên từng sợi tóc Bám trên cổ tay thon Bám trên ngón tay mềm Đúng hơn là đầy cơ thể Ta còn bám trên cả chiếc áo, trên dải dây buộc tóc còn đậm mùi u hương Ta muốn múa cùng em Muốn ôm choàng lấy em một chiều mưa lạnh Cất tiếng hát cao hơn nữa, cho ta nghe với Hãy để mưa làm giọng bè cho em Để mưa làm luôn cả tiếng đàn Và mưa cũng giữ nhịp Để giọng hát hoà vào vũ điệu Hoà vào đất trời Hoà vào cái vĩnh hằng trong một cơn mưa. ... Trông em có vẻ rất vui Ta không biết có ai từng làm em vui thế này?
Vẫn cất tiếng hát, em nở nụ cười thật tươi và quay sang trả lời mưa không chút ngập ngừng: -Có Anh!
...................................... Một hôm anh đến bên và cười với em -Đã có ai nói lời yêu với em chưa? Lúc đó, em không trả lời, chỉ mỉm cười nhìn anh...
Đây là bài "Nụ cười" thứ 5 của tôi. Như vậy, trước đây tôi đã miêu tả 4 nụ cười, cộng với cả nụ cười của tôi, vậy là 5.
Cũng phải lâu thật lâu, kể từ sau khi viết "Nụ cười (4)", tôi mới lại tiếp tục viết "Nụ cười (5)", cũng phải gần một năm rồi. Một năm, mọi chuyện nhanh như gió thoảng vậy, thoáng một cái, đã hết một năm, nhiều thứ thay đổi ghê gớm.
Tôi đã không còn viết nhiều như ngày xưa, phong cách có lẽ cũng thay đổi một chút. Một năm rồi mà. Nụ cười cũng chẳng còn như cũ.
_______________________
Tôi không muốn dùng lại phép so sánh của Hoàng Cầm để miêu tả nụ cười của bạn. Nhưng quả thực, nụ cười của bạn hệt như mùa thu tỏa nắng vậy.
Mùa thu đi qua trên những làn gió mơn man cùng với nắng âm u chỉ chực chờ tắt những lúc chiều buông. Nụ cười của bạn lại như những tia nắng nhẹ ban trưa bừng tỉnh, không gắt gỏng như nắng hạ, chẳng ngạo nghễ như nắng xuân, cũng không hề bẽn lẽn như nắng đông. Nắng thu ban trưa chỉ nhẹ nhàng phơ phất trong cơn gió thoảng, nhẹ nhàng lướt trên da thịt để lại những dư âm êm dịu lâng lâng, hệt như ve vuốt mái tóc một người con gái.
Nụ cười của bạn mang trong mình những tia nắng, hay đó chính là ấn tượng của tôi với nụ cười. Những tia nắng ấy vươn ra, ấm áp, mênh mang. Tôi chợt thấy vạn vật sáng bừng với thênh thang trước mặt và bao la trên đầu. Tôi như một làn gió nhẹ mùa thu, ngang qua bầu trời.
Chúng ta sống trong những ngày nắng đẹp
Trời xanh trong và gợn một chút mây
Trên đồng xanh bầy trẻ nhởn nhơ bay
Nụ cười của bạn là nụ cười đẹp nhất tôi từng được thấy. Nụ cười của bạn như một tạo vật, một sinh linh đẹp đẽ của ánh sáng.
Nghe bài này từ tựa bài, một cái gì đó xưa cũ như được đánh thức bên trong mình. Nó nhè nhẹ, dìu dịu, mơn man và xanh xanh như một đồng cỏ. Rất rất rất xưa cũ.
Plaine là một từ tiếng Pháp chia ở giống cái, mình không rõ là nguyên gốc nó là giống đực plain hay vẫn là giống cái. Plaine dịch bằng wiktionary tiếng Anh nó bảo là một vùng đất rộng với địa hình thấp. Tiếng Việt dịch một cách chả văn chương gì là đồng bằng, văn chương hơn một chút là bình nguyên. Trong đầu mình, bình nguyên luôn luôn hiện ra với một lớp cỏ xanh phủ bên trên, cùng với lác đác những bông hoa vàng vàng, trắng trắng, hay Tây hơn là lốm đốm màu tim tím của những bông oải hương, cho nên, một cách văn chương nhất, nó có thể dịch là thảo nguyên.
_______________________
Hãy đến thảo nguyên của tôi
Đến ngay bây giờ
Đến bên cây sồi già
Vẫn còn đứng đợi.
Hãy đến thảo nguyên của tôi
Đến nhẹ nhàng thôi
Phủ lên nỗi buồn của tôi
Bằng những bông tuyết bạc.
________________________
Nghe bài này, mình nghĩ đến thơ Tagore, không hiểu sao mình cảm thấy nó giống y hệt cái phong cách làm thơ miêu tả mà một thời mình học tập của Tagore. Đó là vẽ ra những khung cảnh huyền diệu, trác tuyệt, lộng lẫy, hoành tráng, nhưng u uẩn, muộn phiền và chập chờn tâm linh.
Thế rồi, chợt nhớ, thơ mình có một thời tràn ngập màu xanh.
Bây giờ thì, nếu để ý, thơ mình toàn màu vàng.
_______________________
Thích nhất đoạn Lola hát.
_______________________
Avec toi, reviendra la lumière,
la chaleur d'un soir au coin du feu
_______________________
và đoạn hình như Claire hay đứa con trai nào đó hát.
Chúng ta ngồi trên một bãi cát. Bên trên đầu là vầng trăng. Bên dưới mặt đất là cát. Ngỡ mặt đất tỏa sương. Vầng trăng sáng vằng vặc.
Em cứ nhìn về một vùng xa xăm nào đó phía tối. Anh thì ngửa mặt lên bầu trời đầy sao. Tay em choàng ôm giữ lấy hai chân, khuôn mặt em tựa lên đầu gối. Anh chống nhẹ cằm lên hai bàn tay, đặt vừa vặn lên trên đầu gối. Cái đầu gối mềm mại của em chống đỡ một ánh nhìn phương viễn, cái đầu gối vững chãi của anh thả những ánh nhìn lên trời cao.
Ánh nhìn của em bay đến đâu? Ánh nhìn của anh chỉ lửng lơ giữa muôn trùng ánh sáng.
Cát ở đây nhẹ nhàng. Anh vốc một nắm và tung lên. Nó chập chờn chập chờn rồi nhẹ nhàng nhẹ nhàng đáp xuống. Không gian nặng trĩu ánh trăng.
Em cười. Em cười gì? Anh thích nhìn em cười. Anh thích nhìn em hướng đôi mắt trong veo về phía anh mà cười. Anh thích. Anh thích gì?
Những mảnh vụn của kí ức, của hoài niệm, của đam mê, của những nỗi u buồn và cả của những niềm hoan lạc, đêm nay như được cháy bùng lên.
Anh có tiếp tục chống cằm mà nhìn lên bầu trời? Em có tiếp tục gác đầu lên gối mà nhìn về phương xa?
Nắng sẽ lại rọi qua cánh đồng vào những ngày mặt trời trở lại.
Em biết rằng ánh hoàng hôn còn lâu mới đến
Trên những cánh đồng chim hót tiếng hoan ca.
.............................................
Em muốn nâng mình lên
Thành những áng mây vàng
Bay qua thinh không trắng
Những đường ray xa tít tắp
Những đường song song gặp nhau nơi chân trời
Và bàn tay
Tung lên những hạt bụi
Cho ánh sáng vung vãi phủ đầy biển mật ong vàng
Cô gái nhìn những con mèo
Những con mèo nói gì
Những con mèo hát gì
Gió mang đi những lời ca
Em hôn lên thực tại
Em trông đợi gì ở vị lai?
Em thèm khát chi ở quá khứ?
Em muốn làm một bờ cát dài.
Những cánh bồ công anh
Thả mình vào gió
Cô gái nọ
Hóa thân thành đóa hoa.
Chị lâng lâng
Chị đừng bay thật xa
Em vẫn còn chênh vênh trên cao vút
Những khúc hát
Vẫn còn đang ngân nga
Ánh nắng xiên qua từng chiếc lá
Bình yên trong một tách trà
Ngôi nhà của chúng ta
Ngôi nhà của chúng ta
Ngôi nhà của chúng ta
Ngôi nhà của chúng ta
...
"Nếu quẫn trí và muốn quyên sinh cứ đến, xin cứ đến hồ tôi. Ở đấy mát lạnh và sâu thăm thẳm. Ở đấy âm u như giấc ngủ không mơ. Ở đấy, trong sâu thẳm, ngày đêm là một và lời ca là im lặng triền miên. Cứ tới, xin cứ tới hồ tôi nếu em muốn trầm mình giã từ trần thế."
2. Bài hát "Norwegian wood" của The Beattles bắt đầu bằng những câu "Tôi từng có một cô gái, hay là tôi nên nói rằng, cô gái ấy từng có tôi".
3. Tôi rất hay nghĩ quẩn. Khi nghĩ về một người đã lâu không gặp lại. 90% số trường hợp tôi sẽ tự hỏi câu "Anh/cô ấy còn sống không?" đầu tiên. Donald Plant trong truyện "3 giờ giữa chuyến bay" của Fitzgerald cũng tự hỏi như vậy khi nhớ về cô bạn gái thuở nhỏ 20 năm không gặp lại, thế nên, tôi khá ngạc nhiên khi thấy có người giống mình.
Lúc tôi 4 tuổi, chú tôi qua đời trong một giấc ngủ ở cái tuổi hăm mấy ba mươi, cái tuổi quá trẻ để nghĩ đến cái chết. Thế nên, từ đó, tôi cho là con người ta có thể chết bất cứ lúc nào, không nhất thiết cứ phải vì một nguyên nhân như bệnh tật, tai nạn hay gì đó khác.
4. Cô bạn gái Nancy thuở nhỏ chia tay Donald năm anh 12 tuổi. Tới tận năm 32 tuổi anh mới gặp lại cô, khi cô đã có chồng. Khi anh hôn cô, anh "vô cùng phấn khích nhưng cũng lúng túng", anh tự hỏi anh hôn Nancy, hay hôn cái kí ức, hay hôn một người đàn bà không quen biết.
Hermann Hesse viết trong Siddhartha "Thế giới hình tướng là giả tạm" và "Điều giả tam thay đổi nhanh chóng".
5. Truyện của Fitgerald, tôi mới đọc có hai: "The Great Gatsby" và "Three Hours between Planes", truyện nào cũng có những kết thúc khá điên loạn. Khi Nancy mang album ảnh ra và chỉ cho Donald xem ảnh của anh, anh đột ngột phát ghen lên vì đó không phải ảnh của anh, Donald Plant, mà là ảnh của một tên Donald khác, Donald Bower. Sau đó anh lại đột ngột cầu khẩn Nancy hôn anh lần nữa, nhưng đến lượt cô lại phát điên lên và bảo anh ra khỏi nhà, đến phi trường đi.
Đọc qua, thấy nó hơi loạn, nhưng thực sự đó là con người. Khi tình thế bắt đầu loạn lên và chệch ra khỏi đường ray định sẵn bằng trí tưởng tượng, tâm lý con người cũng loạn lên như vậy, và bắt đầu hành xử vô cùng vô lý.
6. Fitzgerald viết những từ cuối cùng "vì nửa sau cuộc đời con người là một quá trình mất mát nhiều thứ, cho nên sự mất mát này của Donald xem ra không có gì quan trọng lắm".
Mất là mất, không níu kéo như Lưu Quang Vũ:
Dẫu anh mất nhà ga êm đẹp đó Vẫn còn con tàu chuyển bánh đi xa Anh đã mất ngôi sao trên mái nhà Anh vẫn còn ngôi sao ngoài cửa sổ Và nếu mất em rồi anh vẫn còn đôi mắt của em. (Anh đã mất chi anh đã được gì)
Mất là mất trắng như The Beatles, như Toru Watanabe:
And when I awoke, I was alone, this bird had flown. (Norwegian wood)
7. Con người luôn có những thứ để mất.
___
Tranh "Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai" của Vermeer. Tớ treo tranh theo sở thích thôi.
Tán thêm: Tracy Chevalier, tác giả cuốn "Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc tai" nói rằng dưới mắt bà, cô gái trong bức tranh được mệnh danh "Mona Lisa phương Bắc" này có nét mặt tràn ngập mâu thuẫn: ngây thơ nhưng cũng đầy trải nghiệm, mừng vui nhưng cũng bi thương, tràn đầy khát khao nhưng cũng tràn đầy mất mát.
Thứ Bảy, 22 tháng 8, 2009
-Anh có chuyện gì sao? Gặp chuyện không may à? -Không, tôi vừa chia tay một cô gái.
Yasunari Kawabata [Vũ nữ Izu] --------------- Tranh "Mùa xuân trở lại" của Bouguereau.
Thứ Hai, 10 tháng 8, 2009
- What do you think is the meaning of a painting? - A painting meaning wouldn't that be of yearning and longing for.
- Em nghĩ ý nghĩa của một bức họa là gì? - Ý nghĩa của 1 bức tranh chẳng phải là niềm khao khát và mong mỏi sao?
[Họa sĩ gió]
(Le Printemps (Mùa xuân) - Tranh Pierre August Cot)
Vox Angeli là một nhóm gồm mấy nhóc bên Pháp, do Simon Cowell thành lập năm ngoái. Mình rất may được Cao Huân chỉ cho, cảm ơn nó. Nhóm này có nhiều bài cover lại nhưng rất hay.
Tôi hôm đầu tiên ngồi nghe Vox Angeli, tiếng hát vang lên như những thiên thần, mình nghe đi nghe lại mỗi một bài L'oiseau cả buổi tối. Thực trong tâm chỉ muốn khóc nhưng ngoài mặt chả chảy một giọt nước mắt nào, chỉ có thể lên Yahoo! hét toáng lên với mọi người để chia sẻ. Chất giọng cao khiết của những thiên thần ấy khiến mình cảm giác như lạc vào một chốn khác, nó lơ lửng, lung linh và tràn đầy một niềm khoái cảm lâng lâng. Mình cảm thấy ngất ngây vì hạnh phúc.
Thứ ngôn từ đẹp đẽ của L'oiseau kết hợp với âm vị Latin của một thứ tiếng đẹp nhất hành tinh: tiếng Pháp, được ngân lên bởi chất giọng từ thiên đàng, dường như tất cả khiến cho L'oiseau thành một kiệt tác. Có lẽ phân loại theo nội dung, L'oiseau nên được nghe khi vừa chia tay một người bạn, hoặc người yêu, hoặc bất cứ khi nào nỗi hợp tan trong cuộc sống làm bạn phiền lòng.
Bên dưới là parole và bản dịch tiếng Anh của tớ.
L'oiseau
Je connais les brumes claires la neige rose des matins d'hivers je pourrais te retrouver le lièvre blanc qu'on ne voit jamais mais l'oiseau l'oiseau s'est envolé et moi jamais je ne le retrouverai car j'ai vu, j'ai vu l'oiseau j'ai vu l'oiseau je sais qu'il partait je l'ai entendu pleurer le bel oiseau que le vent chassait
je voudrais tout te donner mais toi pourquoi ne me dis tu rien quel est il ton grand secret un secret d'homme je le comprend bien mais tu sais je peux te raconter combien l'oiseau est parti à regret si un jour tu m'écoutais tu apprendrais tout ce que je sais l'oiseau part et puis revient tu le verras peut etre demain
c'est l'oiseau que tu aimais l'oiseau jaloux je l'ai deviné si jamais il revenait je lui dirais que tu l'attendais
The bird
I know when the mists were clear The snow of winter mornings became red I would find you. The white rabbit would never see But the bird, the bird flew up and up And me, I will never find you. Because I have seen, I have seen the bird I have seen the bird and I knew that he was leaving I knew that he was crying. The beautiful bird that hunts the wind.
I want to give you everything But you somehow don't say to me anything. So what is your big secret The secret man? I understand you so well But you know that I can tell you About how many birds have left and regreted... If one day, you listen to me You will learn that how much I knew. The bird left and then return Maybe I can see you tomorrow...
This is the bird that you loved. It jealouses, I guess. If it never returned I would say that I would wait for it.
Chủ Nhật, 2 tháng 8, 2009
1. Ngày mai, một ngày mai nào đó Con đường này Tôi sẽ thiếu vắng một người Chỉ còn tôi một mình lặng bước giữa phố đông Ngắm chiếc lá vàng rơi trong gió
Tôi sẽ nghĩ nhiều về những điều chưa bao giờ nói Về những con đường mới mà người sẽ đi Chẳng hề vướng bận Chẳng hề chùn chân Chẳng hề có một kí ức nặng nề phía sau đeo đuổi
Tôi sẽ vui vì điều ấy.
2. Ngày mai, một ngày mai nào đó Thành phố này Tôi sẽ thiếu vắng một người Chỉ còn tôi một mình ngồi im trên nóc nhà Lắng nghe tiếng chuông hát lên từ nhà thờ xa
Tôi sẽ nghĩ người ở một nơi nào đấy Thật nhiều hoa nở Thật nhiều chim bay Người sẽ hát Trong một bình minh nắng lên thật đầy Với bữa sáng ngào ngạt Với quyển sách lật dở Với một niềm vui như chưa từng được vui Mà chẳng cần tôi ở bên
Tôi sẽ vui vì điều ấy.
3. Ngày mai, một ngày mai nào đó Cuộc đời này Tôi sẽ mất đi một người Chỉ còn tôi khẽ ngắm nhìn đóa hoa Chờ tới ngày nó rụng
Tôi sẽ nghĩ về cuộc đời mình Những gì đã được Những gì đã mất Tôi sẽ nghĩ về cuộc đời người Những gì còn lại Những gì quá vãng
Tôi sẽ vui vì điều ấy.
4. Ngày mai, một ngày mai nào đó Tôi rời bỏ cuộc đời này Rũ bỏ hoàn toàn Chẳng có gì để lại Kể cả một mẫu DNA
Một hôm, tôi ra khỏi nhà và hét lớn: Với những cây bút này, tôi có thể vẽ cả thế giới.
Trên bàn tay tôi là những mầm mống đầu tiên của sáng tạo. Trước mặt tôi là những nguồn cảm hứng bất diệt. Vạn vật đâu vào đấy trong một trật tự trác tuyệt đến không tưởng. Tôi ngất ngây vì vui sướng, vì thán phục và vì tự hào. Người đã sáng tạo ra tất cả những thứ này cho tôi vẽ.
Thiên Chúa phán: "Phải có ánh sáng." Liền có ánh sáng. (Sáng thế ký 1:3)
Này đây tôi dâng lên Người những nét vẽ này. Này đây tôi dâng lên Người bàn tay tôi này. Này đây tôi dâng lên Người trí thông minh này. Này đây tôi dâng lên Người linh hồn tôi này.
Tôi say sưa ngắm đất đai này. Tôi say sưa ngắm trời mây này. Tôi say sưa ngắm tôi này. Tôi say sưa ngắm Người này.
Có những cây bút này trong tay, tôi sẽ Sáng tạo.
Thiên Chúa thấy thế là tốt đẹp. (Sáng thế ký 1:10)
_____________________________
Có những cây bút này trong tay, em có thể bày tỏ tâm hồn mình ra trang giấy nhỏ.
Em muốn vẽ nên tình yêu của chúng ta. Nó mơ hồ nhưng đầy kiêu hãnh. Em muốn thấy những linh hồn cọ quậy trong từng nét vẽ của em.
Em muốn hòa vào tình yêu mênh mông và cao cả vô bờ ấy. Em muốn đến được tận nguồn để uống thứ nước thanh khiết nhất. Em muốn ra tận chân trời để cuốn vào hư không.
Em vẽ về vị lai, về những điều chưa tới. Em vẽ về những giấc mơ, về những gì không thực. Nhưng trước hết em phải vẽ về cuộc sống của chính em. Em phải vẽ về ngôi nhà của em trước khi vẽ đến những vì sao xa xăm.
Ôi nguồn sống, ôi tình yêu, ôi cái đẹp tươi trẻ tràn trề ngàn năm vĩnh cữu. Em muốn thâu tóm vô lượng vào lòng bàn tay trần này.
Em phải tìm về nơi có ánh sáng.
"Phải có ánh sáng"
Sau 1 tuần tập tọe tập vẽ. Vẽ thì chả đẹp mấy nhưng thơ thì rất phét.
Tâm trí con người bị chi phối bởi những mối liên hệ xúc cảm. Mỗi lần xem WALL-E tôi lại tràn đầy một niềm bi cảm mãnh liệt và kèm theo đó là những liên tưởng về vài nghệ phẩm khác theo cùng một chủ đề nostalgia, tạm dịch là nỗi hoài niệm quê hương. Nostalgia là một dạng u sầu (melancholy), hiểu theo một nghĩa thoáng hơn là tình trạng hoài tưởng và lý tưởng hóa (tóm lại gọi là nhớ) quê hương, những kỷ niệm xưa cũ, về những cái "auld lang syne" theo như thơ của Robert Burns.
Xem WALL-E, tôi thường nghĩ đến Hoàng tử bé của Exupéry trước tiên, sau đó nhớ tới cuốn Nostalgia trong bộ Hi no tori của Tezuka Osamu, rồi nhớ tới bài Nostalgia của Yanni. Thực ra bốn tác phẩm này tạo thành một vòng tròn khép kín liên hệ với nhau trong tâm thức tôi, thưởng thức một cái, lần lượt ba cái còn lại chen vào cảm xúc.
1. Hoàng tử bé - Antoine de Saint-Exupéry
Người ta bảo Hoàng tử bé là truyện cho thiếu nhi. Tôi không hiểu thiếu nhi đọc truyện này khoái ở chỗ nào, vì nó buồn quá, triết lý quá, lại chả có gì vui vẻ, gay cấn, giật gân, blah blah blah. Vả lại, cái buồn của nó, có lẽ thiếu nhi cũng chả nhận ra. Hồi nhỏ xíu, có lần tôi vớ cuốn này, nhưng lật vài trang rồi không đọc. Đến năm lớp 8, tôi định đọc thử lúc nhặt được ở thư viện trường, bản dịch của Bùi Giáng, nhưng đọc được đến chỗ anh phi công gặp chú hoàng tử (khoảng được 6, 7 trang gì đó) là bỏ dở, vì nó nhảm quá.
Tới năm lớp 10, tôi mới đủ thấy được và thấm thía cái u sầu bất tuyệt trong "tác phẩm thơ mộng nhất và u uần nhất trong những tác phẩm của Saint-Exupéry" (lời cụ Bùi) qua bản dịch của cụ Bùi Giáng. Sau đó tôi mua bản dịch của Vĩnh Lạc. Quả thật, tôi thích bản này hơn của cụ Bùi (cụ chế nhiều quá). Còn bản "Chú bé Hoàng tử" của nhà xuất bản Kim Đồng tôi chưa đọc.
Đọc từ đầu tới cuối quyển sách vài lần, tôi thấy từng câu từng chữ chú hoàng tử nói ra đều ướp đẫm thứ u hương thoang thoảng. Chú u sầu quá, chú đa cảm quá. Chú buồn cả khi bên cây hoa của chú, cây hoa mà chú yêu thương. Chú buồn cả khi rời xa tinh cầu B-612 của mình. Chú buồn cả khi chu du qua các tinh cầu. Chú buồn cả khi ở trên Trái Đất, nhớ về ngôi nhà của mình, nhớ về cây hoa, nhớ về những ngọn núi lửa. Đó là tâm điểm của nỗi nostalgia.
2. Nostalgia - Hi no tori - Tezuka Osamu
Bộ manga này có lẽ cũng không dành cho con nít, mặc dù nó được xếp vào loại Shōnen (nam thiếu niên). Hi no tori là bộ manga tâm huyết nhất của ông Tezuka - mangaka thuộc loại thượng thừa, cha đẻ của nền manga hiện đại Nhật. Hi no tori dịch là "chim lửa", bản tiếng Anh dịch là "Phoenix" (phượng hoàng lửa), một con chim thần thoại, đóng vai trò là nối kết xuyên thời đại từ quá khứ tới tương lai, đó là khoảng thời gian mà bộ truyện trải dài. Hi no tori có giá trị như một bộ manga đầy triết lý nhân sinh: luân hồi, lòng tham, tội ác, nỗi bất an, khát vọng, sự sống, tình yêu, trí tuệ nhân tạo (có tình yêu giữa người và robot),... và có cả nostalgia.
Tập Nostalgia đặt trong bối cảnh tương lai, kể về những con người rời bỏ Trái Đất tìm đường lên vũ trụ. Câu chuyện là một thiên anh hùng ca về sự trỗi dậy và sụp đổ của một nền văn minh trên tinh cầu Eden; về chuyến kiếm tìm xuyên vũ trụ của những con người ấy về hành tinh quê hương. Đó là một câu chuyện bi tráng về Con Người vĩ đại nhưng không thoát khỏi tình cảm nostalgia của mình.
Hoàng tử bé xuất hiện trong tác phẩm này với vai trò là quyển sách người phi công vũ trụ đọc lúc nhỏ. Khi nhân vật nữ chính về đến quê hương, chỉ để sống 1 ngày, rồi chết, anh phi công vũ trụ đã vừa đẩy quan tài của cô, vừa kể lại những dòng cuối của Hoàng tử bé, khi mà chú hoàng tử từ biệt anh phi công Saint-Exupéry để "trở về" quê hương của mình, nơi mà chú bảo: "Đường xa lắm! Tôi không mang nổi thân xác này, nặng lắm!". Tezuka đã lồng ghép Saint-Exupéry một cách vô cùng tài tình, đem tới một xúc cảm mãnh liệt.
Tôi đọc Nostalgia trước khi đọc chính thức Hoàng tử bé qua bản dịch của Bùi Giáng. Thú thực mà nói, chính Tezuka là người truyền tải cho tôi nỗi buồn mang tính nostalgia vĩ đại xuyên vũ trụ của Exupéry.
3. Nostalgia - Yanni
Bản nhạc Nostalgia của Yanni là một bản nhạc buồn nhưng chơi ở nhịp rất nhanh. Mỗi lần nghe, tôi đều nhắm mắt lại và bắt đầu tưởng tượng đến Hoàng tử bé. Như chính Yanni đã nói trong concert Yanni Live at the Acropolis: bản nhạc này thể hiện một cảm xúc mà tôi thường rất hay trải qua vì tôi đã xa quê hương tôi khá lâu rồi, Kalamata, Hy Lạp.
Những tiết tấu chậm ban đầu, tôi tưởng tượng đến những bước chân nhẹ nhàng, bước đi trên con đường quê hương xưa cũ, vừa đi vừa nhìn ngắm xung quanh, này là bờ sông, kia là bãi cát, đó là cái cây to ngày nhỏ vẫn thường chơi đùa, còn nọ là bãi cỏ rộng ngày xưa vẫn thường nằm dài hít thở hương hoa hương cỏ. Rồi "nhân vật" trong tưởng tượng của tôi bước tới một mỏm núi, nhạc đổi, mặt trời hiện lên, anh nhìn thấy một ánh sáng chói lòa, rồi bóng tối tràn đến. Trước mắt anh không còn hình ảnh nữa, tất cả chỉ còn là những bóng hình trừu tượng của nỗi nhớ, của xúc cảm. Tiếng French horn nền phía dưới, như những kí ức, là gốc rễ của niềm nostalgia. Chơi cao phía trên là tiếng piano của Yanni và dàn violin, đó là những xúc cảm chờn vờn, những niềm u uất lảng vảng nơi trái tim.
4. WALL-E
Chi tiết làm tôi xúc động nhất trong phim không phải là tình yêu ngộ nghĩnh giữa WALL-E và EVE mà chính là những rung động trong cảm xúc của những sinh vật có lý trí - con người. Con người trên Axiom mặc dù phát triển tột bậc về kỹ thuật, nhưng lại gần như đánh mất cuộc sống của chính mình, đánh mất tâm hồn mình. Phải đến khi nỗi nostalgia đến với ngài captain của Axiom, ông mới gần như lấy lại những gì đã đánh mất. Công việc nhàm chán, tiện nghi đầy đủ, chỉ có ăn và ngủ đã làm thui chột cả một giống nòi, thui chột cả người lãnh đạo. Chính nostalgia đã khiến ngài Captain thốt lên:
- Tôi muốn sống chứ không muốn tồn tại.
Trái Đất trong phim được gọi là "home" - là nhà. Trái đất là nhà của chúng ta, của loài người. Rất nhiều tác phẩm sci-fi trong đó con người phiêu lưu khắp cùng trời cuối đất, khi nói đến Trái đất, môi họ luôn bật lên một chữ "nhà" đầy nuối tiếc. Bạn cứ thử bay ra khỏi tầng khí quyển của chúng ta mà xem, ở đấy, cái nơi mà khả năng trở về của bạn là 50-50, chính là nơi nỗi niềm nostalgia của bạn đột ngột bùng phát, chỉ cần ai nhắc đến chữ "nhà", tôi chắc hẳn nước mắt bạn sẽ chảy ra, cùng lắm, ruột gan, cổ họng bạn cũng quặn thắt lại.
"Nhà" của chúng ta đâu phân biệt chỗ này chỗ nọ, đâu cũng là nhà thôi. Khi con người lên tới vũ trụ, chúng ta như sống trong một thực tại cao cả hơn, lớn lao hơn, ở đó không có chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi nữa, ở đó một nắm đất sa mạc Kalahari cũng là đất nhà tôi, một vốc nước Bắc Băng Dương cũng là nước nhà tôi, một ngọn cỏ ở thảo nguyên Bắc Á cũng là cây cối nhà tôi, một người Burkina Faso ở tận châu Phi cũng là đồng loại của tôi.
Tôi không chắc những người từ Axiom bước xuống Trái Đất đã tan nát trong WALL-E có thể tiếp tục tồn tại hay không. Nhưng ít nhất họ cũng thỏa mãn được cái nostalgia của mình. Ít nhất họ cũng đã sống.
Dù gì thì cũng nên xuống lại mặt đất, vì chẳng còn chỗ nào tốt hơn.We’re coming down to the ground There’s no better place to go
Con mèo ngồi nhìn trời mưa
_-_The_Remorse_of_Orestes_(1862).jpg)
_-_T%C3%AAte_d%27Etude_l%27Oiseau_(1867).jpg)
_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_(1665).jpg)
_-_Return_of_Spring_(1886).jpg)
